بررسی تجمع فلزات سنگین در آب، رسوبات سطحی و چهار گونه گیاهان آبزی رودخانه کرخه

این تحقیق با هدف تعیین وضعیت میزان فلزات سنگین جیوه، آرسنیک، نیکل و کادمیوم در آب، رسوبات و چهار گونه گیاهان آبزی رودخانه کرخه انجام شد. نمونه­برداری آب، رسوبات و 4 گونه گیاهان آبزی عدسک آبی (Lemna gibba)، گندمک آبی (Vallisneria spiralis)، ناز باتلاقی (Bacopa monnieri)، آلاله آبی (Ranunculus fluitans) از 3 ایستگاه در شمال، مرکز و جنوب رودخانه کرخه واقع در شمال استان خوزستان در فصل بهار انجام شد. نتایج فلزات سنگین در آب، رسوبات و برگ گیاهان آبزی با 30 تکرار به کمک نرم­افزار SPSS18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سنجش فلزات سنگین مورد مطالعه به روش جذب اتمی و سیستم کوره گرافیتی و هیدرید با کمک دستگاه Perkin Elmer 4100 انجام شد. بالاترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در آب به ترتیب 59/0±55/10، 27/0±21/3، 22/0±68/2 و 26/0±88/2 میکروگرم در لیتر بود. پایین­ترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و آرسنیک در رسوبات به ترتیب 96/0±22/20، 26/0±03/5، 76/0±57/6 و 38/0±31/3 میکروگرم در کیلوگرم به دست آمد. بالاترین و پایین­ترین میزان جیوه در دو گیاه آبزی آلاله آبی و گندمک آبی به ترتیب 056/0±71/9 و 012/0±79/4 میکروگرم درکیلوگرم مشاهده شد. میزان کادمیوم، نیکل و آرسنیک در گیاه ناز باتلاقی بالاتر از سایر گیاهان آبزی به ترتیب 001/0±22/0، 007/0±33/1 و 004/0±34/0 میکروگرم در کیلوگرم بود (05/0P<). پایین­ترین میزان نیکل و آرسنیک به ترتیب 004/0±16/0 و 002/0±01/0 میکروگرم در کیلوگرم در گیاه عدسک آبزی مشاهده شد. با توجه به نتایج گیاه آبزی ناز باتلاقی توانایی جذب و تجمع بالای فلزات سنگین جیوه و نیکل را داشت. میزان جیوه در آب رودخانه کرخه بالاتر از حد مجاز استاندارد ملی ایران و سازمان بهداشت جهانی بود، اما میزان کادمیوم، نیکل و آرسنیک در مقایسه با آستانه مجاز استاندارد ملی ایران و استانداردهای جهانی نظیر آژانس حفاظت محیط­زیست آمریکا و سازمان بهداشت جهانی پایین­تر بود.